پیشگفتار

این کتاب که جلد نخست کتاب‏هایی دربارۀ ادبیات تطبیقی است، ادعای بزرگی ندارد. می­خواهد گامی نه بزرگ و نه کوچک، ولی آرام و نرم در کنار دیگر آثار برای توسعۀ دانشی مهجور یعنی «ادبیات تطبیقی» در کشور باشد؛ دانشی که گاهی از بی‏توجهی و حتی مخالفت شدید، و گاهی از شدت توجهی بی‌قیدوشرط و بی‏برنامه رنج می‏برد. همچنین از نداشتن پایگاهی مناسب و مستقل در نظام آموزش عالی تا قرار یابد و نظام‏‏مند گردد. و از نبود مراکز پژوهشی شایسته؛ همان مراکزی که نه فقط کشورهای غربی، بلکه برخی از کشورهای شرقی به‏خصوص هند و چین از آن بهره می­برند. چنین وضعیتی موجب شده است تا رشته‏ای که می‏توانست و می‏تواند نقشی متناسب در توسعۀ علم به‏خصوص مطالعات ادبی ایفا نماید در این سرزمین حضوری شایسته نداشته باشد. به عبارت دقیق‏تر، این دانش ادبیات تطبیقی چنان‏که ملاحظه خواهد شد، با مشکلاتی در سطح جهانی مواجه است، اما این مشکلات نزد ما به‏مراتب پیچیده‏تر می‏شود، که امید است در آینده به کمک همین‌گونه نوشته‏ها کمتر شود.

با تمام دشوارهای یادشده، آن چیزی که بیش از همه موجب شده تا این دانش هر روز گسترده‏تر شود احساس همت و مسئولیت استادان محترم و شور و علاقه‏مندی دانشجویان عزیز است. استادانی که با تمام دشواری‏ها از پای ننشسته‏اند و از هر فرصتی برای معرفی و رشد این دانش بهره جسته‏اند؛ گاه با ترجمۀ آثار مرتبط و گاه با تألیف مقاله یا حتی کتاب. آثاری که به‌عنوان منبع و مرجع در تکوین نوشتار حاضر نقش مهمی داشته‏اند. همچنین دانشجویانی که شور و شوق آنها بزرگ‏ترین دلگرمی و انگیزه برای نوشتن این کتاب و کتاب‏هایی از این نوع است. شور و شوقی که بار مسئولیت را بر دوش استادان و مدیران سنگین‏تر می‏کند.

بی‏شک این نوشته نیز مانند هر نوشته‏ای عاری از نقص و کمبود نیست، و به همین دلیل انتظار می‏رود استادان متخصص، این عیوب را برای بهتر شدن کتاب در آینده، یادآوری نمایند. در پایان، با احترام به دوستان و همکارانم در فرهنگستان هنر، دانشگاه شهید بهشتی و انجمن علمی هنر و ادبیات تطبیقی، باید از کلیۀ کسانی که به‌نوعی در نوشتن این مجموعه تأثیرگذار بوده‏اند تشکر نمایم. از دوستانی که در ویرایش و خوانش کتاب وقت خود را صرف کرده‏اند، به‏خصوص از سرکار خانم منیژه کنگرانی برای بازخوانی، سرکار خانم ونوس وحدت برای طراحی و صفحه‏آرایی و بابک آتشین‏جان برای ویرایش این کتاب سپاس‏گزارم. همچنین و به‏ویژه از خانواده که از سهم خود برای نوشتن‏هایم همواره ایثار می‏کنند و از برادر شهیدم رضا که این کتاب به پیشگاه او پیشکش می‏شود و همۀ آنهایی که جان خود را نثار کردند تا ما بتوانیم آزادانه بیندیشیم و بنویسیم. یادشان پایدار و روحشان شاد!