تبریز در وحشت

اسنادی نویافته از مقاومت تبریز در استبداد صغیر

در آخرین روزهای مقاومت تبریز در دوران استبداد صغیر رعب و وحشت در شهر موج می­زد. آذوقه به خاطر محاصرۀ نیروهای دولتی نایاب بود و روس­ها خود را آماده می­کردند تا به بهانۀ صیانت از اتباع خود و سایر دول بیگانه از گزند مردم گرسنه به تبریز وارد شوند. انقلابیون دوست نداشتند از اعادۀ مشروطیت صرف­نظر کنند؛ ولی، از دخالت روسیه و ورود قوای روسی به تبریز نیز هراس داشتند. در چنین اوضاعی، محمدعلی­شاه، عین­الدوله، علمای تبریز و انقلابیون از باغ شاه، باسمنج، تلگراف­خانۀ تبریز و تلگراف­خانۀ کنسولگری انگلیس در تبریز برای حل مشکل به تبادل تلگراف پرداختند. اکثر اسناد مجموعۀ پیش­رو، تلگرف­هایی تازه­یاب است که درروزهای  اوج وحشت در دو ماه آخر مقاومت بین باغ شاه، باسمنج، تلگراف­خانۀ تبریز و تلگراف­خانۀ کنسولگری انگلیس در تبریز مبادله شده است.